AOP: การโปรแกรมเชิงลักษณะ

ผู้พัฒนาซอฟต์แวร์ในประเทศเริ่มมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ AOP หรือการโปรแกรมเชิงลักษณะมากขึ้น ผมคิดว่าน่าจะมี blog เสริมอีกซักตัวไว้เฉพาะสำหรับ AOP ที่เป็นภาษาไทย จึงเปิดตัวนี้เพิ่มครับ และจะทยอยนำเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับ AOP ทั้งย้อนหลังและที่กำลังจะออกมาใหม่มา blog ไว้ครับ



AOP คืออะไร
Aspect-oriented programming หรือ AOP หรือที่ผมเรียกเป็นภาษาไทยว่า การโปรแกรมเชิงลักษณะ นั้นเป็นแนวคิดที่สร้างขึ้นบนการโปรแกรมเชิงวัตถุหรือ OOP โดยมีจุดประสงค์หลักเพื่อแก้ปัญหาที่ยากหรือแก้ไม่ได้ด้วย OOP ในแง่ของ Separation of Concerns ซึ่ง concern ที่ว่าก็คือ croscutting concerns ที่ ตัดขวาง การไหลของโปรแกรม (flow of program) แนวคิดของ AOP คือการดึง code ทั้งหลายที่กระจายตัวในลักษณะ crosscut มารวบไว้ด้วยกันเป็นหน่วย เรียกว่า aspect โดยภายใน aspect จะประกอบไปด้วย pointcut ซึ่งเป็นประโยคอธิบายจุดนามธรรมที่เรียกว่า joinpoint abstraction สำหรับ joinpoint ก็คือ well-defined point ในการไหลของโปรแกรมอย่างเช่น constructor, method เป็นต้นครับ ในการประกาศ pointcut จะมีการโยง advice เข้ากันกับ pointcut นั้น ๆ เพื่อระบุว่า code ที่ต้องการจะสาน (weave) จะอยู่ในตำแหน่งใดของ joinpoint เช่น before, around, after เป็นต้น



ในปัจจุบันมีการใช้ AOP กันกว้างขวางขึ้นโดยเฉพาะในแวดวงของภาษา Java

เฟรมเวิร์คหลายชุดเช่น Spring, Hibernate, JBoss AOP หรือแม้แต่ EJB 3 ก็มีแนวคิดและความสามารถในลักษณะของ AOP แทบทั้งสิ้น